15 oktober: Occupy Everything!

Dit is een voorpublicatie uit de Buiten de Orde, magazine van de Vrije Bond.

Het is nog veel te vroeg om een balans op te maken van de occupy-acties. Wanneer ik dit schrijf (ik ben 17 oktober begonnen en 27 oktober rond ik dit artikel af) zijn er nog steeds mensen de Dam en het Malieveld aan het bezetten. Het heeft ook geen zin om een overzicht te geven van alle bezettingen die er wereldwijd zijn geweest. In Nederland alleen al waren in vijf steden bezettingsacties aan de gang. Er zijn echter wel een aantal interessante vaststellingen te maken, zowel op het niveau van Nederland, als daarbuiten.

Door een bezetter

Korte schets van de context
De Nederlandse occupy-acties hebben hun mosterd gehaald uit de V.S., meer bepaald van de Wall Street-acties. Of misschien beter: de acties in Nederland hebben handig gebruik gemaakt van het feit dat men hier zich voornamelijk spiegelt aan wat er aan de overkant van de oceaan gebeurt. Hoewel in Egypte het Tahrir-plein al in februari van dit jaar werd bezet, en vervolgens in Spanje in mei duizenden mensen de straten op gingen en pleinen bezet hielden, moesten deze acties eerst eind september in de V.S. aanslaan vooraleer dit hier een succes kon worden.

Gelijkaardige bezettingen of assemblees werden al eerder gehouden in Europa. Naar aanleiding van de acties van de indignados [de verontwaardigden, red.] in Spanje zijn in de zomer verschillende gelijkaardige acties geweest zoals in Brussel en Amsterdam, op de Dam. In Amsterdam waren hierbij voornamelijk Zuid-Europeanen betrokken, samen met enkele Nederlanders. Dit protest was oprecht, en stelde dezelfde eisen, maar slaagde er dus niet in om aan te slaan bij meerdere groepen binnen de samenleving. Later werden op 17 september op het Beursplein al een eerste keer tenten opgezet. Het weer zat inderdaad ook niet mee in september, maar de aandacht die de occupy-acties genoten in aanloop van 15 oktober was ongekend.

Het moet natuurlijk ook gezegd, dat elke dag de situatie op de financiële markten en de positie van de Eurozone steeds precairder wordt. De bezuinigingen van Bruin I zijn nu ook algemeen bekend en stilletjes aan wordt in Nederland duidelijk dat nagenoeg iedereen zal delen in de klappen, behalve die 1% natuurlijk. Dus de materiële omstandigheden en de diepe tegenstelling tussen de ‘have’s’ en de ‘have not’s’ is ook in Nederland verscherpt, maar ook het toenemende wantrouwen tegen politiekers in Den Haag en Brussel helpt een handje.

Eindelijk is het ook hier in Nederland van de grond gekomen! En, ineens ging het snel. Eerst was er de oproep om het Beursplein te bezetten in Amsterdam, vervolgens een oproep om het Binnenhof te gaan bezetten. En in de laatste week ontstonden er initiatieven in Utrecht, Eindhoven, Maastricht, Rotterdam, Groningen. En misschien wel te snel, maar daar kom ik later nog op terug.

Impressies uit Nederland
Ik was zelf in Amsterdam. Daar was verreweg het meeste volk, zo’n paar duizend mensen. Het was echter moeilijk inschatten, want het aantal bezetters bleef steeds toenemen. Eerst hadden we een groot deel van het plein bezet, later stonden we ook op de straat. Het was ook een komen en gaan van mensen. Sommigen bleven het hele weekend, anderen zijn er maar een uurtje geweest. Het lag natuurlijk ook op een van de drukkere voetgangersgebieden van Amsterdam. Wie dus bleef hangen als toerist of daadwerkelijk kwam voor het protest, was niet in te schatten. Het maakt eigenlijk ook niets uit. Want we waren met vele tienduizenden, over heel de wereld. Zo voelde het ten minste.

Zoals uit verschillende verslagen en foto’s blijkt, was de opkomst op de verschillende occupy-acties voor Nederlandse begrippen groot te noemen, maar vooral erg divers. Heel veel mensen waren niet georganiseerd in partijen, vakbonden, actiegroepjes of wat dan ook. Ze waren gekomen omdat ze het hadden gehoord bij De Wereld draait door!, omdat ze via een of ander sociaal medium ervan hadden gehoord of door een vriend(in) er naartoe gesleurd werden. Er waren vooral veel mensen die echt verontwaardigd waren, die vonden dat ze erbij moesten zijn, maar geen idee hadden hoe het nu verder moest. Voor de open microfoon kon iedereen zijn ding even kwijt. Daarbij kwamen de meest diverse geluiden naar buiten: samenzwering van de banken, belastingen voor de rijken, revolutie, internationale solidariteit, meer liefde en gratis knuffels.

Jammer genoeg werd iemand die er vooruit kwam dat hij voor de VVD stemde, uitgejouwd. Behalve dit incident was er een opvallende tolerantie voor ieders mening. Dit is een belangrijke bijdrage van de Nederlands occupy-acties. De bezettingsacties hebben een open karakter, waarschijnlijk door de geringe politieke profilering, waardoor alle deelnemers, hoe verschillend ze ook zijn, het protest als van henzelf beschouwen. In tegenstelling tot de vele manifestaties op het Malieveld, was dit een actie van en door de deelnemers. En al die mensen hebben niet eventjes een petitie getekend, of een manifestatie gehouden op een of ander plein of een demonstratie gelopen van A naar B. Neen, ze zijn een bezetting aangegaan van onbepaalde duur, en vooralsnog heeft men kunnen afdwingen daar te blijven. Natuurlijk, er gaat eigenlijk ook geen acute dreiging vanuit en de eisen zijn vaag, maar in het kader van het opbouwen van verzet tegen het kapitalisme is het opportuun om dit luid en duidelijk als overwinning uit te roepen.

In Den Haag en Amsterdam staat nu al meer dan twee weken een permanent kamp, en zijn er een tiental steden gevolgd met occupy-acties. Nog steeds komen er bij het schrijven van dit artikel nieuwe steden bij. Dat werkt aanstekelijk en een sneeuwbaleffect lijkt zich in gang te zetten. De organisatievorm komt erg anarchistisch over: er zijn geen leiders, besluiten worden tijdens grote openbare assemblees genomen, werkgroepen verzorgen de structuur en voeren besluiten uit. Iedereen kan zich in principe aansluiten, de drempel is uiterst laag, letterlijk en figuurlijk. Er wordt ook niet voor een parlementaire strategie gepleit, of voor een strijd via de vakbonden. De meeste mensen die komen zijn niet gebonden aan grote of kleine politieke organisaties of partijen. Kortom, hier moeten anti-autoritair links en anarchisten zich thuis voelen.

Daarom is het toch gek dat we hier niet met zijn allen middenin springen. We moeten daarin wel realistisch zijn, er is nog veel werk aan de winkel, en de weg is nog lang. Het potentieel is echter ongekend. Nog nooit in mijn actieve leven ben ik zo dichtbij geweest, bij mogelijk de eerste sprenkeltjes van grootschalig verzet tegen staat en kapitaal in Nederland. Als je je ten minste mag laten inspireren door wat we in de V.S. allemaal zien gebeuren. En als het niet de eerste sprenkeltjes zijn van veel moois, dan is het wel de ideale plek om met mensen in contact te komen, om met anderen in discussie te gaan en hen kennis te laten maken, op hun plek, met anarchisme. Misschien inspireren onze ideeën en ervaringen ook wel andere mensen.

Puntje van kritiek
Laat het duidelijk zijn, ik steun deze protesten met overgave. Er moet geen twijfel over bestaan: het is zeker zinvol en belangrijk dat deze protesten plaatsvinden. En zoals ik hierboven al schreef, zit het belang van deze protesten erin dat men er eindelijk in geslaagd is om door de verschillende, vaak kunstmatige scheidingslijnen tussen groepen mensen te breken. Dit protest heeft de uitstraling dat het van iedereen is, voor iedereen.

Wat echter een vaak terugkerend probleem is in Nederland, is dat men vaak actievormen uit het buitenland kopieert en hier uitprobeert, zonder zich ervan te vergewissen of dit soort protesten in de Nederlandse context werken. Ik ben bij deze acties te weinig nauw betrokken om dit met zekerheid te kunnen poneren, maar een aantal dingen wijzen hier wel op.

Wat weinig mensen weten, is dat voorafgaand aan de bezetting vanaf 17 september in New York, vele maanden, en misschien vele jaren aan analyse en discussie van het zich snel ontwikkelende kapitalisme en de verschillende strategische en tactische mogelijkheden om tegen het kapitalisme te vechten aan vooraf zijn gegaan. Ruim twee maanden van te voren was er al een heldere en politieke oproep gepubliceerd op de website van de Amerikaanse adbusters [1]: een helder verhaal van het hoe en waarom van het bezetten van Wall Street, de lessen die geleerd zijn uit het tophoppen uit de gloriedagen van de antiglobalisten en van de Arabische lentes en de Spaanse indignados.

Uit deze tekst blijkt duidelijk dat vanuit radicaal linkse hoek de analyse was gemaakt van de verschillende opstanden in Noord-Afrika, Griekenland en Spanje. Niet pas vanaf 17 september, of half juli, maar naar alle waarschijnlijkheid al een tijd daarvoor. Er is niet alleen uitvoerig gediscussieerd over de actievormen tijdens deze opstanden en de manier van communicatie en/of uitstraling die deze opstanden hadden. Er is ook veel aandacht besteed aan een politieke inhoud die nodig en noodzakelijk zou zijn om op 17 september 20.000 mensen te kunnen mobiliseren naar Wall Street. Om zowel het strategische en de uitstraling als de politieke inhoud verder te ontwikkelen, waren in augustus en september ongeveer vijf open vergaderingen op openbare plaatsen in het machtscentrum van de financiële wereld in de V.S. Op een open en anti-autoritaire wijze werd voor 17 september een politieke eis geformuleerd, werd een infrastructuur opgebouwd om twee maanden te bezetten en werd een aantal meetbare doelen gesteld die bewegingsopbouw moeten dienen. Hier kom ik later nog op terug.

Jammer genoeg werd dat niet gekopieerd uit Amerika, en is men er blijkbaar ook niet in geslaagd om een eigen, Nederlandse analyse te maken van hoe de actiemethodes die in Noord-Afrika, Spanje en de V.S. succesvol zijn gebleken, en, belangrijker, om tot een strategie te komen voor de Nederlandse situatie. Dit is eigenlijk een kwalijke ontwikkeling. In verschillende media, zowel reguliere mainstream als alternatieve en kritische media, wordt vaak het beeld neergezet dat de protesten in Noord-Afrika en daarna in Spanje en New York spontane oprispingen van verzet zijn, en dat alles wat we zien het resultaat is van enkel de ontmoetingen op die pleinen. Niets is minder waar.

Zulke volksopstanden zijn natuurlijk niet te organiseren. De samenkomst van omstandigheden, zoals iemand die zichzelf in brand steekt zoals in Tunesië, speelt vanzelfsprekend een essentiële rol voor onder andere de ontsteking. Hoe zo’n opstand zich echter verder ontwikkelt en kan groeien, is wel degelijk het resultaat van goed organiseren en nauwgezette voorbereidingen. In Noord-Afrika zijn studenten en werkloze jongeren al jaren bezig met zich te organiseren en het opbouwen van een grote verzetsbeweging. Doen geloven dat de pleinbezettingen spontane uitbarstingen zijn van verzet, doet te kort aan al die mensen die zich daarvoor hebben ingezet, maar belangrijker, het maakt de beweging erg kwetsbaar voor vage samenzweringstheorieën, antisemitisme of om weer ingekapseld te worden. Het geeft de mensen bovendien de illusie dat verandering wel vanzelf komt, óf dat wij zelf niets kunnen veranderen en naar de politieke machthebbers moeten kijken voor het vinden van oplossingen. Dit dient uiteindelijk alleen de status-quo.

Voor iemand uit de provincie, zoals ikzelf, is het moeilijk om goed op de hoogte te blijven van wat er allemaal gebeurt in die kampen. Er is nergens een verslag te vinden van wat er tijdens open assemblees wordt besloten of besproken. Het valt nog steeds niet te zeggen waarvoor de occupy’ers in Nederland staan, wat de eisen zijn waarvoor men nu al meer dan twee weken kampeert op het Beursplein en het Malieveld. Uit weinig blijkt dat men met een strategisch plan aan bewegingsopbouw bezig is, dat men bedacht heeft wat nodig is om een open uitstraling te hebben, en hoe je het momentum erin houdt.

Het is dan ook belangrijk om nu al te bedenken wat verstandig is voor als de winter eraan komt. Dit hangt vanzelfsprekend af van wat er nu en in de nabije toekomst gaat gebeuren. Breiden de protesten zich nog uit, zijn er voldoende mensen die denken dat liefde alleen niet voldoende zal zijn, wanneer slaat de winter toe, heeft blijven bezetten nog een meerwaarde voor de strijd en is het een confrontatie en de mogelijke consequenties waard? En wat na een al dan niet vrijwillige ontruiming? Hoe zal het verzet zich dan verder ontwikkelen?

Confrontaties met de politie heeft in New York gezorgd voor nog meer aanhang. Dat kon echter alleen omdat iedereen zich nog kon herkennen in al die mensen die op de Brooklyn Bridge werden gearresteerd. Als op een eventueel moment van confrontatie voornamelijk gemarginaliseerde activisten of andere zweefkezen het Beursplein of het Malieveld bezetten zonder dat duidelijk is waarom men daar nog zit, dan wordt het misschien moeilijk om nog brede solidariteit te vinden. Wat men ook moet vermijden is dat de bezettingen doodbloeden. Als de rek eruit is, dan moeten er nieuwe manieren bedacht worden om er weer vaart in te brengen, of moet men wijs zijn om er een nieuw begin van te maken.

Het ontbreken van zo’n visie is jammer, maar helaas. Het is geen reden om niet actief deel te nemen aan de occupy-acties. Gelukkig is met een ‘valse’ start niet alles verloren. ‘Valse start’ is misschien een beetje overdreven, een beetje respectloos, maar dat is niet zo bedoeld. Ik heb echter de sterke overtuiging dat de mensen die hebben opgeroepen voor Occupy Amsterdam en Occupy Den Haag, eigenlijk niet zo goed wisten waaraan ze begonnen. In een zeker enthousiasme en zeker uit grote onvrede heeft men terecht aan de oproep gehoor gegeven om 15 oktober in heel de wereld bezettingen uit te voeren. In veel plaatsen hebben ze demonstraties georganiseerd zoals in Italië, op andere plekken heeft men een manifestatie of bezetting van beperkte duur georganiseerd bij centra van economische macht. Hier in Nederland gaan we ineens ‘all the way’, alleen zonder een idee te hebben welke richting die weg uitgaat, laat staan waar die weg gaat eindigen.

Blijkbaar is het echter geen beletsel, dat na meer dan twee weken na de start het protest nog steeds flink uitbreid. In steeds meer steden komen er occupy-acties en verschijnen er permanente kampen en de kampen worden ook steeds groter. Het enthousiasme is nog steeds groot. Als de occupy-beweging echter in Nederland wortel moet schieten en zorgen voor een echte bewegingsopbouw zoals in de V.S. dan zal dit een belangrijk agendapunt moeten worden van de open assemblees en wordt het tijd dat de protesten een duidelijk profiel krijgen. Dat we gaan formuleren wat we willen, waarom we de pleinen bezetten, dat we actiemiddelen ontwikkelen waarmee we de druk kunnen opvoeren om onze wil af te dwingen, dat we er zorg voor dragen dat de deelnemers van de occupy-beweging zich krachtig gaan voelen en dat het emancipatorisch werkt. Dus geen petities over onverhinderde voortgang van de occupy-acties, maar de voorbereiding van actieve (geweldloos als het kan, met geweld als het moet) verdediging van onze pleinen en straten!

Hoe zat dat dan in New York op Wall Street?
Laten we eens kijken hoe het ging in de V.S., met als doel een beter inzicht te krijgen in hoe een en ander is kunnen uitgroeien tot een Amerikaanse beweging die daadwerkelijk een bedreiging begint te worden voor de één procent. Hierbij baseer ik me voornamelijk op informatie van de organisatie zelf [2], op een interview met Michael P. Young (docent ‘sociale bewegingen’ op sociologiefaculteit van de Universiteit van Austin) [3] en op de website van de Amerikaanse adbusters [4] die nauw betrokken zijn bij de organisatie van deze protesten. Het is niet mijn bedoeling om volledig te zijn, en ook niet om alles door onafhankelijke bronnen te verifiëren. Wat mij interessant lijkt, is om de verschillende besluiten die er zijn genomen op een rijtje te zetten, uit een te zetten hoe bepaalde zaken zijn uitgevoerd en wat de doelstellingen zijn van deze beweging.

Hoe het begon
Waar zal ik beginnen? Misschien is het voor velen niet evident, maar het is logisch om te beginnen, ruim tien jaar geleden in Seattle. Toen kwam schijnbaar ook uit het niets een protest- of verzetsbeweging op gang, zoals we die al in geen tien of twintig jaar hadden gezien. Gedurende een kleine tien jaar verzamelden zich vele (tien)duizenden actievoerders zich rond grote belangrijke politieke bijeenkomsten waar het neoliberale kapitalisme vorm en inhoud kreeg. De protesten kenden toen nog een heel ander karakter en hadden niet dezelfde uitstraling als de occupy-acties. De acties van de antiglobalisten waren veel meer verbonden aan grote en kleine (linkse) politieke structuren zoals partijen en vakbonden. Wat zich toen al wel ontwikkelde, waren processen om met heel veel mensen op een direct democratische manier tot besluiten op basis van consensus te komen. Nog belangrijker echter was dat in de tijd dat de antiglobalisten van top naar top hopten, er duurzame netwerken zijn ontstaan van activisten.

Die netwerken in de V.S. hebben zich de afgelopen jaren versterkt en zijn gegroeid in grootte en aantal. Er zijn talrijke fysieke ontmoetingsplaatsen ontstaan waar mensen met anti-kapitalistische sentimenten elkaar konden treffen, en waar de ideeën over een andere wereld en de weg daar naartoe zich door discussie en onderzoek verder ontwikkelden en verscherpt werden. Een zo’n netwerk, of groep binnen dit netwerk, is Adbusters. Ze omschrijven zich als een wereldwijd netwerk van culture jammers en creatievelingen die de informatiestromen, de wijze waarop bedrijven de macht behouden en waarop betekenis wordt geproduceerd, willen veranderen. Deze site biedt een grote bron aan informatie over de occupy-beweging.

Op deze site werd ook de eerste oproep voor #OWS (Occupy Wall Street) geplaatst, ten minste zo ver ik dat kon nagaan. De tekst begint met de vaststelling dat er een verschuiving plaatsvindt binnen de revolutionaire tactieken: we praten met elkaar in verschillende bijeenkomsten en tijdens virtuele assemblees; we focussen ons op wat onze ene eis zal zijn, één die tot de verbeelding kan spreken, en als we die eis ingewilligd krijgen, dan kan ons dat in een versnelling brengen richting de radicale of directe democratie van de toekomst; dan gaan we erop uit en kiezen een plein uit met symbolische waarde en dan gaan we er voor. Vervolgens stellen ze zich een aantal concrete doelen, Wall Street als locatie, twintigduizend mensen, een paar maanden bezetting en een nog vast te leggen eis.

Strategie en voorbereiding
Voor die nog te formuleren eis wordt wel gesteld dat het iedereen moet kunnen aanspreken, van links tot rechts. Zo hopen ze dat dit een nieuwe sociale dynamiek in de V.S. teweeg zal brengen die uiteindelijk Obama (zo staat het in de tekst), zal dwingen kant te kiezen tussen de stem van het volk, de zogenaamde 99%, en de belangen van de banken en bedrijven. Het zou het begin kunnen zijn van een nieuw Amerika waar de mensen zelf de agenda bepalen.

Samen met de groep ‘New Yorkers Tegen Bezuinigingen’ organiseren ze op 2 augustus een open assemblee op Wall Street. Vervolgens zijn er nog een paar van die open assemblees die de voorbereiding van en de mobilisatie voor de occupy-actie van 17 september op zich nemen. Ondertussen groeit de groep en ook actiegroep ‘Anonymus’ sluit zich aan. Men bedenkt het 99%-project en een website [5] waarop de gevolgen van de crisis een menselijk gezicht krijgen om de mobilisatie wat meer onder stoom te brengen. En de laatste twee weken voor 17 september gaat het erg snel: er verschijnen allerlei praktische handleidingen voor pleinbezettingen, confrontaties met politie en justitie, het houden van assemblees en consensusbesluitvorming. Er worden trainingen en actievergaderingen gehouden, promotiemateriaal beschikbaar gesteld en de leuze op de flyer werd uiteindelijk: ‘Get Money out of Government’.

Het (proberen) formuleren van zo’n eis is natuurlijk discutabel. Zowel tegen de inhoud van zo’n eis, als tegen de strategie van het formuleren van zo’n eis valt veel in te brengen. Ik wil de discussie niet uit de weg gaan, deze discussie wordt ook op veel andere plaatsen gevoerd. Ik wil echter graag blijven focussen op wat dit allemaal teweeg gebracht heeft, en beschouw die intentie om een centrale eis te formuleren als een gegeven, net als dat die eis ondertussen ook weer losgelaten is, en misschien wel vervangen wordt door een veelheid aan eisen of weer een andere centrale eis. Wat juist zo ontzettend interessant is, is dat er voor een duidelijke strategie is gekozen, en dat daar consequent aan gebouwd wordt, en dat we nu in de V.S. kunnen toetsen wat het effect ervan is. Bovendien is sinds 15 oktober het effect ook duidelijk merkbaar in heel de wereld, en dus ook in Nederland.

Het politieke profiel van de occupy-beweging in de V.S. is misschien niet helemaal helder. Toch communiceren ze via hun website een duidelijk minimum: het is een verzetsbeweging zonder leiders, en de deelnemers zijn van verschillend pluimage. Hetgeen ze gemeenschappelijk hebben is dat ze tot de 99 procent behoren die de hebzucht en corruptie van die één procent niet meer tolereert. Ze kiezen voor de tactieken van de Arabische lente en moedigen de keuze voor geweldloosheid aan voor de veiligheid van alle deelnemers. Deze beweging moet mensen empoweren om van onderop echte veranderingen door te voeren, doordat in elke straat op elke hoek algemene assemblees worden gehouden, want ze hebben noch politici, noch Wall Street nodig.

Ook hier is weer van alles tegen in te brengen, voornamelijk de geweldloosheid die ze aanmoedigen. Ook de 99 procent versus de 1 procent is een platte slogan, die zonder verdere verdieping alle kanten uit kan gaan. Belangrijk is wel dat in de V.S. de kloof tussen rijk en arm, tussen de ‘have’s’ en de ‘have-nots’ veel scherper is dan hier op het Europese vaste land. Door de crisis van 2008 is een groot deel van de middenklasse weggevaagd, en gaat de verhouding 99 tegen 1 over de tegenstelling tussen de werkende klasse en de bourgeoisie. Vaak hoor je hier in Nederland roepen dat de occupy’ers niet tegen het kapitalisme zijn. Dat kan, en in de V.S. is dat ook expliciet het geval. Als je echter de moeite neemt om even wat verder te kijken en de verschillende teksten en dergelijke te lezen die gepubliceerd worden vanuit de occupy-beweging in de V.S., dan kun je er bijna niet omheen dat er sterke tendenzen in deze beweging actief zijn, die een anti-autoritaire en anti-kapitalistische insteek hebben. Enerzijds is er dus een open en laagdrempelige structuur waar mensen met elkaar in gesprek gaan en anderzijds is er een vruchtbare bodem voor subversieve en radicale ideeën. Kortom: dé ingrediënten om mensen bewust te maken van de fundamentele klassentegenstellingen binnen het kapitalisme en van het feit dat de vernietiging van dat kapitalisme de enige oplossing is tegen de zelfverrijking van de banken en de corrupte, door de bedrijven geïnfiltreerde, overheid.

Wat is nu het effect van deze strategie?
Het gaat bij deze actiebeweging uiteindelijk veel meer over het proces van empowering en emancipatie dan wel over de geformuleerde eisen en de politieke profilering. Het zal voor de beweging in de V.S. ook nog wel te vroeg zijn om alvast een balans op te maken. Zeker omdat ze zichzelf wel erg ambitieuze doelstellingen hebben opgelegd. De eerste twee weken van #OWS werden ze feitelijk doodgezwegen door de media. Slechts af en toe kwam er een bericht naar buiten via de mainstream media; tótdat men een mars over de Brooklyn Bridge liep. Het beeld kon niet beter uitkomen, want de gelijkenis met de brug in Egypte over de Nijl, waar ook een massaal gevecht plaatsvond om de overkant te bereiken tussen demonstranten en de oproeppolitie, was treffend. De massale arrestatie van vele honderden vreedzame demonstranten heeft heel veel (patriottistische) Amerikanen doen besluiten zich bij deze verzetsbeweging aan te sluiten. Dat was onder andere ook mogelijk omdat het hele gebeuren nog steeds een erg open karakter had, waarschijnlijk deels ook vanwege het niet volledig uitgekauwde politieke profiel.

Het aantal deelnemers nam steeds toe. En met 15 oktober als internationale actiedag verplaatste de beweging zich van Wall Street over heel de V.S. en in veel steden over heel de wereld sloot men zich op een of andere manier aan. In de V.S. heeft men allerlei instrumenten ontwikkeld die ervoor moeten zorgen dat in de beweging zelf al die nieuwe wereld vorm wordt gegeven door iedereen dezelfde inspraak te geven (door geen elektronische versterking te gebruiken, maar wel ieders individuele stem te laten versterken door de hulp van duizenden andere stemmen, wordt dit ook erg mooi in praktijk gebracht: de human amplifier) en besluiten door middel van consensus te nemen.

Het is nu de hoop dat mensen dit verzet meenemen naar hun wijken, de werkvloer op en de scholen in. Uiteindelijk draait het namelijk daarom, dat we in onze scholen, op ons werk en in onze wijken bijeenkomen en praten over wat we anders willen hebben, dat we met collega’s op het werk bijeenkomsten organiseren over hoe en hoeveel we werken, onder welke omstandigheden we willen werken en wat we willen produceren, dat we in onze scholen zelf bepalen hoe en wat we willen ‘leren’. Vervolgens dwingen we dat af door de wijken af te sluiten voor politie, deurwaarders en sociale inspecteurs, door onze werkvloer te bezetten en de managers, bazen en stakingsbrekers buiten te houden en de scholen in te nemen en samen met de ‘leraren’ een nieuw project op te zetten. De ervaring die zoveel tienduizenden mensen opdoen met de occupy-beweging nemen ze mee naar waar ze ook vandaan komen. Allemaal zaadjes voor een grote grassroots-beweging.

De vraag die toch open blijft, is wat deze beweging wil bereiken. Ik neig ertoe te geloven dat dat inderdaad wel eens van minder belang is. Misschien wordt dat wel goed verwoord door de omkering van een bekende leus: Be realistic, demand the impossible! Eis het realistische en ontdek dat je onmogelijk bent. Eisen dat het bedrijfsleven in de V.S. uit het politieke spel moet verdwijnen, is geen revolutionaire eis. Het is eigenlijk een sociaal-democratische eis. Stel je zo’n simpele, enigszins realistische eis, maar ben je niet bereid om daar ook maar een duimbreed van af te wijken en doe je dat samen met vele anderen zó dat je ook gezien zult worden, dan merk je vanzelf wel dat je je als onmogelijk opstelt, voor de autoriteiten wel te verstaan.

Je zet jezelf ondanks de gematigde eis in een positie diametraal tegenover de machthebbers (voor hen is een eis tot verandering altijd een potentieel gevaar) en zeker in tijden van crisis waar er geen geld meer is om de sociale vrede af te kopen, zal dit beantwoord worden met repressie. Repressie van de staat ter bescherming van de elite, tegen mensen die een eenvoudige eis stellen. Naar mijn mening zal deze confrontatie met de autoriteiten mensen niet per se afschrikken – dat zagen we in Noord Afrika en Griekenland. Mensen komen steeds terug de straat op. In tegendeel geloof ik dat het waarschijnlijk is dat mensen eerder radicaliseren. Dat organisaties als NGO’s, politieke partijen of traditionele vakbonden de boel kunnen recupereren, is misschien de grootste bedreiging voor deze beweging. Door de anti-autoritaire en open organisatievorm lijkt de beweging tot nu toe goed bestand tegen zo’n recuperatiepoging. En misschien blijft er eigenlijk niet veel meer over van traditioneel links waardoor er eigenlijk geen organisaties meer zijn die dit zouden kunnen recupereren, en vult deze anti-autoritaire beweging eindelijk dit gat op, ten minste in de V.S. Dit zou hét antwoord kunnen zijn op het failliet van Links, een anti-autoritaire grassrootsbeweging die wortelt in heel de samenleving. Wie had dat gedacht?!

Noten:

[1] http://www.adbusters.org/blogs/adbusters-blog/occupywallstreet.html

[2] http://occupywallst.org

[3] http://www.ainfos.ca/en/ainfos25485.html

[4] http://www.adbusters.org

[5] http://wearethe99percent.tumblr.com